
Ból nadgarstka jest powszechną dolegliwością, która może dotknąć osoby w każdym wieku. Nadgarstek to skomplikowana struktura anatomiczna składająca się z kości, stawów, więzadeł, mięśni i ścięgien. Jego zadaniem jest umożliwienie precyzyjnych ruchów oraz podparcie ręki. Problemy z nadgarstkiem mogą wynikać z przeciążenia, urazów lub chorób przewlekłych, takich jak zapalenie stawów czy zespół cieśni nadgarstka. W artykule omówimy przyczyny bólu nadgarstka, sposoby diagnostyki oraz metody leczenia i zapobiegania.
Anatomia nadgarstka
Nadgarstek składa się z ośmiu małych kości połączonych licznymi stawami, które umożliwiają szeroki zakres ruchów. Są to:
- Kości szeregu bliższego: łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta i grochowata.
- Kości szeregu dalszego: czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata i haczykowata.
Te kości są otoczone przez liczne więzadła, które stabilizują nadgarstek, oraz mięśnie i ścięgna, które kontrolują ruchy dłoni i palców.
Najczęstsze przyczyny bólu nadgarstka
Urazy mechaniczne
- Skręcenie nadgarstka
Powstaje w wyniku naciągnięcia lub uszkodzenia więzadeł, często podczas upadku na wyciągniętą rękę. Objawia się bólem, obrzękiem i ograniczeniem ruchomości. - Złamania kości nadgarstka
Najczęściej dotyczy kości łódeczkowatej, która jest podatna na złamania podczas urazów. Złamanie może być trudne do zdiagnozowania, gdyż ból bywa początkowo łagodny. - Przeciążenia
Długotrwałe wykonywanie powtarzalnych ruchów, takich jak pisanie na klawiaturze czy praca fizyczna, może prowadzić do przeciążenia mięśni i ścięgien nadgarstka.
Choroby zapalne
- Zespół cieśni nadgarstka
Jest wynikiem ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Objawia się mrowieniem, drętwieniem i bólem, szczególnie w nocy. Często dotyczy osób pracujących przy komputerze lub wykonujących powtarzalne ruchy dłonią. - Zapalenie ścięgna (tendinopatia)
Przeciążenie lub mikrourazy mogą prowadzić do zapalenia ścięgien nadgarstka. Objawia się bólem nasilającym się przy ruchu oraz tkliwością w okolicy ścięgien. - Zapalenie stawów
Choroby takie jak reumatoidalne zapalenie stawów mogą powodować przewlekły ból i sztywność w nadgarstkach.
Choroby przewlekłe
- Choroba De Quervaina
Zapalenie ścięgien i pochewek ścięgnistych w okolicy kciuka prowadzi do bólu przy ruchach chwytania i prostowania nadgarstka. - Choroba zwyrodnieniowa stawów
Zużycie chrząstki stawowej w nadgarstku, zwykle związane z wiekiem lub przeciążeniem, może powodować ból i ograniczenie ruchomości. - Cukrzyca i neuropatie
Przewlekłe choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca, mogą prowadzić do uszkodzenia nerwów w obrębie nadgarstka.
Inne przyczyny
- Torbiele galaretowate (gangliony)
To łagodne, wypełnione płynem guzki, które mogą powodować ból i ograniczenie ruchomości, szczególnie gdy uciskają na nerwy. - Zakażenia
Rzadko, ale zakażenia w obrębie stawów nadgarstka mogą prowadzić do bólu, zaczerwienienia i obrzęku. - Choroby ogólnoustrojowe
Takie jak toczeń rumieniowaty układowy, które mogą objawiać się bólem nadgarstka w przebiegu układowego zapalenia stawów.
Diagnostyka bólu nadgarstka
Diagnostyka bólu nadgarstka rozpoczyna się od dokładnego wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego. Lekarz ocenia lokalizację bólu, zakres ruchomości, siłę mięśni oraz objawy neurologiczne, takie jak mrowienie czy drętwienie.
Badania dodatkowe
- RTG nadgarstka
Pozwala wykryć złamania, zwyrodnienia stawów lub inne zmiany kostne. - Rezonans magnetyczny (MRI)
Umożliwia ocenę tkanek miękkich, takich jak więzadła, ścięgna i chrząstka stawowa. Jest szczególnie przydatny w diagnozowaniu zespołu cieśni nadgarstka czy zapalenia ścięgien. - USG nadgarstka
Jest szybką i bezbolesną metodą oceny ścięgien, więzadeł oraz obecności torbieli galaretowatych. - EMG (elektromiografia)
Stosowane w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka, pozwala ocenić funkcjonowanie nerwów i mięśni. - Badania laboratoryjne
W przypadku podejrzenia chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, pomocne są badania krwi w kierunku markerów zapalnych (np. OB, CRP) oraz czynników reumatoidalnych.
Leczenie bólu nadgarstka
Leczenie zależy od przyczyny bólu i może obejmować metody zachowawcze, farmakologiczne, a w cięższych przypadkach – chirurgiczne.
Leczenie zachowawcze
- Odpoczynek i unikanie przeciążeń
W przypadku przeciążenia nadgarstka zaleca się ograniczenie aktywności, które powodują ból. - Unieruchomienie
Noszenie ortezy lub stabilizatora nadgarstka pomaga w zmniejszeniu bólu i zapobiega dalszym urazom. - Zimne okłady
Stosowanie zimnych kompresów przez 15-20 minut kilka razy dziennie może zmniejszyć obrzęk i ból w przypadku urazu. - Fizjoterapia
Ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie nadgarstka oraz terapia manualna mogą poprawić funkcję stawu i zmniejszyć ból.
Leczenie farmakologiczne
- Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu) pomaga w łagodzeniu bólu i stanu zapalnego. - Zastrzyki kortykosteroidowe
W przypadku ciężkiego zapalenia, np. w zespole cieśni nadgarstka, kortykosteroidy mogą być wstrzykiwane bezpośrednio do chorego miejsca. - Leki stosowane w chorobach przewlekłych
W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów stosuje się leki modyfikujące przebieg choroby, takie jak metotreksat.
Leczenie chirurgiczne
- Operacja zespołu cieśni nadgarstka
Polega na przecięciu więzadła uciskającego nerw pośrodkowy, co przynosi ulgę w bólu i drętwieniu. - Naprawa więzadeł i ścięgien
W przypadku poważnych urazów chirurgia może być konieczna do przywrócenia funkcji nadgarstka. - Usunięcie torbieli galaretowatych
Gdy torbiele powodują ból lub ograniczenie ruchomości, można je usunąć chirurgicznie.
Zapobieganie bólowi nadgarstka
- Ergonomiczne stanowisko pracy
Prawidłowe ustawienie klawiatury, myszy i monitora zapobiega przeciążeniom nadgarstków. - Regularne przerwy podczas pracy
Unikanie długotrwałego wykonywania powtarzalnych ruchów zmniejsza ryzyko przeciążeń. - Ćwiczenia wzmacniające i rozciągające
Regularne ćwiczenia mięśni rąk i nadgarstków mogą zwiększyć ich odporność na urazy. - Ochrona przed urazami
Podczas uprawiania sportów warto używać odpowiednich ochraniaczy, aby zapobiec kontuzjom nadgarstków.
Ból nadgarstka to dolegliwość, która może mieć różnorodne przyczyny – od prostych przeciążeń po poważne choroby zapalne czy urazy. Kluczowe znaczenie ma właściwa diagnostyka i odpowiednie leczenie, które pozwalają przywrócić pełną funkcjonalność stawu i zapobiec nawrotom problemu. Dbanie o ergonomię, regularne ćwiczenia i unikanie przeciążeń to podstawowe środki, które mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia nadgarstków przez długi czas. W przypadku utrzymującego się bólu warto skonsultować się z lekarzem, aby zidentyfikować przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie.