Ból nadgarstka: przyczyny, diagnostyka i leczenie

Ból nadgarstka jest powszechną dolegliwością, która może dotknąć osoby w każdym wieku. Nadgarstek to skomplikowana struktura anatomiczna składająca się z kości, stawów, więzadeł, mięśni i ścięgien. Jego zadaniem jest umożliwienie precyzyjnych ruchów oraz podparcie ręki. Problemy z nadgarstkiem mogą wynikać z przeciążenia, urazów lub chorób przewlekłych, takich jak zapalenie stawów czy zespół cieśni nadgarstka. W artykule omówimy przyczyny bólu nadgarstka, sposoby diagnostyki oraz metody leczenia i zapobiegania.

Anatomia nadgarstka

Nadgarstek składa się z ośmiu małych kości połączonych licznymi stawami, które umożliwiają szeroki zakres ruchów. Są to:

  • Kości szeregu bliższego: łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta i grochowata.
  • Kości szeregu dalszego: czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata i haczykowata.

Te kości są otoczone przez liczne więzadła, które stabilizują nadgarstek, oraz mięśnie i ścięgna, które kontrolują ruchy dłoni i palców.

Najczęstsze przyczyny bólu nadgarstka

Urazy mechaniczne

  1. Skręcenie nadgarstka
    Powstaje w wyniku naciągnięcia lub uszkodzenia więzadeł, często podczas upadku na wyciągniętą rękę. Objawia się bólem, obrzękiem i ograniczeniem ruchomości.
  2. Złamania kości nadgarstka
    Najczęściej dotyczy kości łódeczkowatej, która jest podatna na złamania podczas urazów. Złamanie może być trudne do zdiagnozowania, gdyż ból bywa początkowo łagodny.
  3. Przeciążenia
    Długotrwałe wykonywanie powtarzalnych ruchów, takich jak pisanie na klawiaturze czy praca fizyczna, może prowadzić do przeciążenia mięśni i ścięgien nadgarstka.

Choroby zapalne

  1. Zespół cieśni nadgarstka
    Jest wynikiem ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Objawia się mrowieniem, drętwieniem i bólem, szczególnie w nocy. Często dotyczy osób pracujących przy komputerze lub wykonujących powtarzalne ruchy dłonią.
  2. Zapalenie ścięgna (tendinopatia)
    Przeciążenie lub mikrourazy mogą prowadzić do zapalenia ścięgien nadgarstka. Objawia się bólem nasilającym się przy ruchu oraz tkliwością w okolicy ścięgien.
  3. Zapalenie stawów
    Choroby takie jak reumatoidalne zapalenie stawów mogą powodować przewlekły ból i sztywność w nadgarstkach.

Choroby przewlekłe

  1. Choroba De Quervaina
    Zapalenie ścięgien i pochewek ścięgnistych w okolicy kciuka prowadzi do bólu przy ruchach chwytania i prostowania nadgarstka.
  2. Choroba zwyrodnieniowa stawów
    Zużycie chrząstki stawowej w nadgarstku, zwykle związane z wiekiem lub przeciążeniem, może powodować ból i ograniczenie ruchomości.
  3. Cukrzyca i neuropatie
    Przewlekłe choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca, mogą prowadzić do uszkodzenia nerwów w obrębie nadgarstka.

Inne przyczyny

  1. Torbiele galaretowate (gangliony)
    To łagodne, wypełnione płynem guzki, które mogą powodować ból i ograniczenie ruchomości, szczególnie gdy uciskają na nerwy.
  2. Zakażenia
    Rzadko, ale zakażenia w obrębie stawów nadgarstka mogą prowadzić do bólu, zaczerwienienia i obrzęku.
  3. Choroby ogólnoustrojowe
    Takie jak toczeń rumieniowaty układowy, które mogą objawiać się bólem nadgarstka w przebiegu układowego zapalenia stawów.

Diagnostyka bólu nadgarstka

Diagnostyka bólu nadgarstka rozpoczyna się od dokładnego wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego. Lekarz ocenia lokalizację bólu, zakres ruchomości, siłę mięśni oraz objawy neurologiczne, takie jak mrowienie czy drętwienie.

Badania dodatkowe

  1. RTG nadgarstka
    Pozwala wykryć złamania, zwyrodnienia stawów lub inne zmiany kostne.
  2. Rezonans magnetyczny (MRI)
    Umożliwia ocenę tkanek miękkich, takich jak więzadła, ścięgna i chrząstka stawowa. Jest szczególnie przydatny w diagnozowaniu zespołu cieśni nadgarstka czy zapalenia ścięgien.
  3. USG nadgarstka
    Jest szybką i bezbolesną metodą oceny ścięgien, więzadeł oraz obecności torbieli galaretowatych.
  4. EMG (elektromiografia)
    Stosowane w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka, pozwala ocenić funkcjonowanie nerwów i mięśni.
  5. Badania laboratoryjne
    W przypadku podejrzenia chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, pomocne są badania krwi w kierunku markerów zapalnych (np. OB, CRP) oraz czynników reumatoidalnych.

Leczenie bólu nadgarstka

Leczenie zależy od przyczyny bólu i może obejmować metody zachowawcze, farmakologiczne, a w cięższych przypadkach – chirurgiczne.

Leczenie zachowawcze

  1. Odpoczynek i unikanie przeciążeń
    W przypadku przeciążenia nadgarstka zaleca się ograniczenie aktywności, które powodują ból.
  2. Unieruchomienie
    Noszenie ortezy lub stabilizatora nadgarstka pomaga w zmniejszeniu bólu i zapobiega dalszym urazom.
  3. Zimne okłady
    Stosowanie zimnych kompresów przez 15-20 minut kilka razy dziennie może zmniejszyć obrzęk i ból w przypadku urazu.
  4. Fizjoterapia
    Ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie nadgarstka oraz terapia manualna mogą poprawić funkcję stawu i zmniejszyć ból.

Leczenie farmakologiczne

  1. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
    Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu) pomaga w łagodzeniu bólu i stanu zapalnego.
  2. Zastrzyki kortykosteroidowe
    W przypadku ciężkiego zapalenia, np. w zespole cieśni nadgarstka, kortykosteroidy mogą być wstrzykiwane bezpośrednio do chorego miejsca.
  3. Leki stosowane w chorobach przewlekłych
    W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów stosuje się leki modyfikujące przebieg choroby, takie jak metotreksat.

Leczenie chirurgiczne

  1. Operacja zespołu cieśni nadgarstka
    Polega na przecięciu więzadła uciskającego nerw pośrodkowy, co przynosi ulgę w bólu i drętwieniu.
  2. Naprawa więzadeł i ścięgien
    W przypadku poważnych urazów chirurgia może być konieczna do przywrócenia funkcji nadgarstka.
  3. Usunięcie torbieli galaretowatych
    Gdy torbiele powodują ból lub ograniczenie ruchomości, można je usunąć chirurgicznie.

Zapobieganie bólowi nadgarstka

  1. Ergonomiczne stanowisko pracy
    Prawidłowe ustawienie klawiatury, myszy i monitora zapobiega przeciążeniom nadgarstków.
  2. Regularne przerwy podczas pracy
    Unikanie długotrwałego wykonywania powtarzalnych ruchów zmniejsza ryzyko przeciążeń.
  3. Ćwiczenia wzmacniające i rozciągające
    Regularne ćwiczenia mięśni rąk i nadgarstków mogą zwiększyć ich odporność na urazy.
  4. Ochrona przed urazami
    Podczas uprawiania sportów warto używać odpowiednich ochraniaczy, aby zapobiec kontuzjom nadgarstków.

Ból nadgarstka to dolegliwość, która może mieć różnorodne przyczyny – od prostych przeciążeń po poważne choroby zapalne czy urazy. Kluczowe znaczenie ma właściwa diagnostyka i odpowiednie leczenie, które pozwalają przywrócić pełną funkcjonalność stawu i zapobiec nawrotom problemu. Dbanie o ergonomię, regularne ćwiczenia i unikanie przeciążeń to podstawowe środki, które mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia nadgarstków przez długi czas. W przypadku utrzymującego się bólu warto skonsultować się z lekarzem, aby zidentyfikować przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie.